Kuratorzy
Joanna Klass
Między Niebem a Sceną: Po Burzy?
Gdański Teatr Szekspirowski wraca z festiwalem dla wszystkich. „Między niebem a sceną” odbędą się negocjacje pomiędzy tekstami wielkiego barda, indywidualnymi wizjami reżysera, a także subiektywnym odbiorem każdego widza. Zapraszamy nowe spektakle stworzone w różnych miejscach świata w bardzo trudnym czasie, okresie wielu zmian spowodowanych pandemią, wojną i innymi zawirowaniami. Po tego rodzaju burzach, sztuki Szekspira, kilkaset lat po napisaniu, wciąż potrafią wzruszać i bawić. To czas, w którym ze wszystkich dziedzin sztuki najbardziej ucierpiał teatr, w swojej naturze doświadczalny wspólnotowo. Dodatkowo od kilku miesięcy doznajemy teatru wojny, tuż za naszą granicą, wojny i okrutnej i bohaterskiej, wywołującej wiele emocji, niosącej ładunek nowych znaczeń dla każdego pokolenia, wyznaczającej i przekraczającej nasze granice człowieczeństwa, bohaterstwa i ofiarności. Tylko Szekspir potrafił opisać to co mogłoby wydać się nam, za Adorno, niemożliwym do opisania – że teraz, po doświadczeniach ostatniej wojny, nie da się użyć słów, by oddać brutalność teraźniejszości. Jednak, mimo tych strat, mimo nieszczęść, mamy prawo wspólnie przeżywać, a właściwie bezwzględnie potrzebujemy doświadczać wspólnie tego festiwalu, gdyż znów widzimy jak teatr przybliża, objaśnia, dekonstruuje te wszystkie historie, które czynią Szekspira „naszym Współczesnym”. Nic nie zastąpi wspólnotowego przeżywania i współtworzenia teatru i nic nie zastąpi wspólnotowego odbierania spektaklu teatralnego jako widz – wśród innych, obcych, ale wybuchających śmiechem w tym samym momencie lub zawieszających oddech z zachwytu lub smutku.
Różnorodność interpretacji Szekspira lub różnorodność estety teatralnych udowodnią nam potrójne wersje „Burzy”, podwójne „Hamleta” oraz „Wieczoru Trzech Króli”. Inscenizacje „Burzy” goszczące na 26. edycji Festiwalu Szekspirowskiego – jakże różne wersje, z różnych porządków teatralnych: innego podejścia estetycznego, każda poszukująca w Teatrze innych odpowiedzi. Trzy wersje stworzone podczas bardzo odmiennych kontekstów twórczości i życia ich twórców: Campową Burzę rumuńskich „enfants terrible” z Bulandra Theatre; wystylizowaną, niemalże barokową inscenizację młodego twórcy włoskiego teatru, Alessandro Serry z National Theatre of Turin oraz jakby jej odwrócenie: minimalistyczną, intensywnie czystą pracę choreograficzną duńskiego zespołu Glad Theatre i Hamlet Scenen.
Dwóch innych „Hamletów”, w przewrotnych inscenizacjach z Czech i z USA zada jakże aktualne i wieloznaczne dziś pytanie: BYĆ albo NIE BYĆ.
Nowy VR-owy „HA-M-LET” z Kalifornijskiej szkoły artystycznej CalArts Center for New Performance jest stworzony przez młodego brazylijskiego artystę Petera Marka, który swobodnie korzysta zarówno z osobistych intymnych doświadczeń rodzinnych, z brazylijskiego imaginarium, wplatając w to historię Hamleta, używając jednocześnie najnowszych technologii VR, AR, projekcji, memów, gifów. Natomiast mamy nadzieję, że Hamlet z czeskiego spektaklu „Hamlet on the Road” z teatru Divadlo Radost z Brna da nam wspaniałą wersję prawdziwego czeskiego filozoficznego podejścia do kryzysu: spokój, dystans i humor.
Tak, humor nas może uratować i dlatego zapraszamy aż dwie prześmieszne, urocze wersje „Nocy Trzech Króli” z dwóch narodowych teatrów: jedną, w reżyserii Piotra Cieplaka z Teatru Narodowego w Warszawie i drugą, czeską, z Narodowego Teatru w Brnie, w reżyserii Štěpán Pácla, obie inscenizacje z wybitnymi rolami aktorskimi.
Mamy nadzieję, że nadchodzący festiwal będzie prawdziwym Świętem Teatru po tej pandemicznej Burzy, która zmęczyła nas wszystkich, i która zabrała nam Twórcę tego Teatru i Festiwalu. Wiemy, że prof. Limon życzyłby sobie, by nasz Statek płynął dalej, by był otwartą przystanią dla wszystkich: młodszych i starszych, wytrawnych odbiorców teatru, jak i przypadkowych turystów, którzy może przeżyją swoje pierwsze doświadczenie teatru właśnie u nas. Zaprosimy wszystkich, by po Burzy swobodnie u nas usiedli, odpoczęli i odpłynęli w świat stworzony z takiej materii jak sny, gdyż, cytując Autora Burzy “We are such stuff as dreams are made on”.
–
Bio
Kuratorka i producentka kreatywna międzynarodowych projektów teatralnych, odpowiadająca za wybór międzynarodowych produkcji podczas 26. międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego. W latach 2009-2019 jako główna ekspertka sztuk performatywnych w Instytucie Adama Mickiewicza zorganizowała pokazy i przeglądy polskiego teatru w świecie, rozwinęła projekty rezydencji tanecznych oraz wymian dramaturgicznych, m.in. zainicjowała prace przy (A)pollonia: 21st-Century Polish Drama and Texts for the Stage oraz szereg eksperymentalnych projektów jak Digital Play Festival, Paderewski Musical Project oraz wprowadziła teksty Kochanowskiego i Wyspiańskiego na scenę Teatru Globe w Londynie. Poza teatrem Klass przygotowuje (M)Useum Utopii w Spichlerzu Waltera Gropiusa w Jankowie Pomorskim.
Katarzyna Knychalska
To już trzecia edycja nurtu SzekspirOff podzielonego na dwa moduły: Produkcje i Prezentacje. Jako kuratorka nurtu najbardziej cieszę się, że Festiwal wspiera finansowo i logistycznie nowe produkcje niezależne. Jest to wciąż zbyt rzadka forma wsparcia dla środowiska offowego, a jednocześnie przynosi wymierne korzyści dla rozwoju obiegu dzieł szekspirowskich w Polsce, co jest przecież jedną z głównych misji Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Oprócz konkursu produkcyjnego nurt SzekspirOff zakłada nabór gotowych spektakli niezależnych na festiwal w module Prezentacje. SzekspirOFF Produkcje i Prezentacje są oceniane przez międzynarodowe jury – to samo, które przyzna nagrodę Złotego Yorika.
W ramach Konkursu SzekspirOFF Produkcje wybrano trzy bardzo ciekawe propozycje, które przede wszystkim podchodzą do twórczości Szekspira w sposób nieszablonowy. Zgłoszenia do tej edycji pokazują nową tendencję nurtu – poszukiwanie impulsów twórczych w konkretnych szekspirowskich bohaterach i przekładania niegdysiejszych postaw na dzisiejsze doświadczenie. Artyści wybierali także interdyscyplinarność jako hasło wiodące swoich koncepcji – dlatego wśród finalistów mamy propozycje, które w interesujący sposób łączą najróżniejsze teatralne i muzyczne formy, z zauważalną przewagą coraz prężniej dziś w Polsce działającego teatru tańca.
Bio
Katarzyna Knychalska – skończyła filologię polską ze specjalizacją teatrologiczną na Uniwersytecie Wrocławskim. W 2009 roku założyła Fundację Teatr Nie-Taki, której to tej pory jest prezeską. W ramach działań Fundacji kreuje i zarządza wieloma projektami społecznymi i kulturalnymi. Między innymi: portal „TEATRALNY.PL” – którego jest pomysłodawczynią i redaktorką naczelną, a także czasopismo teatralne „nietakt!”, wydawane od 2009 roku, którego jest redaktorką naczelną i jedną z autorek. Do tej pory ukazało się 35 numerów pisma, będącego jedynym medium w Polsce, zajmującym się teatralnymi obrzeżami i szeroko pojętym offem.
Współtworzy Ogólnopolską Offensywę Teatralną – ogólnopolski ruch teatrów niezależnych, który powołany został, by jednoczyć teatry niezależne, planować wspólne projekty i rozwiązywać problemy, jakie stają przed środowiskiem teatralnego off.
Od 2011 roku jest także konsultantem programowym Teatru Modrzejewskiej w Legnicy i w ramach swoich obowiązków współtworzy repertuar Teatru. Jest kuratorką nurtów offowych na Festiwalu Szekspirowskim w Gdańsku oraz Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie. Od 2016 roku jest dyrektorką Konkursu na Najlepszy Spektakl Teatru Niezależnego „The best Off” oraz jego stałą jurorką.
Jest również autorką wielu artykułów i felietonów o tematyce teatralnej, a także sztuk i adaptacji teatralnych, które zostały wystawione w teatrach w Polsce i Europie: „Moja Bośnia” (2014 rok, Teatr Stary w Bolesławcu), „Stilon, najlepszy ze światów” (2016, Teatr im. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim), „Wiele demonów” wg Jerzego Pilcha (2016, Teatr Dramatyczny w Batumi, Gruzja, 2018 Teatr Śląski w Katowicach) „Stacyjka” wg B. Hrabala (2017, Teatr Dramatyczny w Poniewieżu, Litwa), „Klasyczna koprodukcja” (2020, Teatr Modrzejewskiej w Legnicy”). Dwukrotnie nominowana do nagrody WARTO. W 2019 roku otrzymała Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Młoda Polska” a w 2022 roku stypendium twórcze Marszałka Województwa Dolnośląskiego.
Łukasz Drewniak
Łukasz Drewniak jest krytykiem teatralnym, teatrologiem, redaktorem, moderatorem, selekcjonerem i konsultantem. Ekspert od współczesnego teatru litewskiego. Wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie na wydziałach Wiedzy o Teatrze i Reżyserii. Założyciel i pierwszy redaktor naczelny Gazety Teatralnej „Didaskalia”. Redaktor książek „Dziennik podróży z Kantorem” Wacława i Lesława Janickich oraz biografii Izabelli Cywińskiej „Dziewczyna z Kamienia”. Dyrektor artystyczny Krakowskich Reminiscencji Teatralnych w latach 2002–2005 oraz TopOFFFEstival w Tychach (2016-2019). Kurator lubelskich Konfrontacji Teatralnych (2017-2020). Wieloletni recenzent teatralny „Tygodnika Powszechnego” (1995–2005), „Przekroju” (1999–2012), „Dziennika. Gazety prawnej” (2005–2010), „Odlotu” w Newsweeku (2021). Współpracował z TVP Kultura od samego początku istnienia stacji do 2015 roku jako redaktor i prezenter. Obecnie współtworzy program impresaryjny lubelskiego Teatru Starego i współprowadzi na tej scenie cykl debat „Bitwa o kulturę”. Na portalu teatralny.pl od 2012 roku jest autorem cyklu „Kołonotatnik”, na który składają się teksty publicystyczne, eseje teatralne, recenzje i facecje. Mieszka w Krakowie.
Od sezonu 2012/2013 selekcjonuje polskie przedstawienia startujące w konkursie o Złotego Yoricka organizowanego w ramach Gdańskiego Festiwalu Szekspirowskiego. Konkurs ma na celu wyłonienie najlepszej krajowej realizacji scenicznej dzieł Williama Szekspira. Przez pierwsze trzy edycje wspólnie z profesorem Jerzym Limonem wskazywał zwycięski spektakl, od 2016 roku jego zadaniem jest wyłonienie 3-5 finałowych przedstawień, które zostaną pokazane gdańskiej publiczności podczas trwania festiwalu i spośród których jury wybierze inscenizację zasługującą na tytuł i nagrodę Złotego Yoricka.