26. edycja – poszerzona formuła i międzynarodowe Jury

30 maja 2022
26.-Festiwal-Szekspirowski.jpg

26. edycja międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego odbędzie się w dniach 27 lipca – 6 sierpnia. W tym roku wiele nowości – aż 5 spektakli w finale Złotego Yoricka, międzynarodowe jury wybierające zwycięzców w dwóch konkursach, nagrody pieniężne i zwiększone dofinansowanie produkcji, a także motto, które towarzyszy całej imprezie.

 

MOTTO FESTIWALU

„Między niebem a sceną. Po burzy?”

Powyższe motto tegorocznego międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego jest bezpośrednim nawiązaniem do tytułu książki profesora Jerzego Limona, wizjonera, wybitnego szekspirologa, twórcy Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego i dyrektora festiwalu przez 25 lat. Pytanie, które organizatorzy stawiają w jego drugiej części jest z jednej strony odwołaniem do trzech, skrajnie różnych, zagranicznych inscenizacji Burzy, które zagoszczą na Festiwalu, z drugiej do burz, które przetaczają się przez świat – politycznych, pandemicznych, klimatycznych i tych związanych z kondycją człowieka.

Międzynarodowe produkcje goszczące na tegorocznej edycji wybrane zostały przez kuratorkę i producentkę teatralną Joannę Klass.: „Między niebem a sceną” odbędą się negocjacje pomiędzy  tekstami wielkiego barda, indywidualnymi wizjami reżysera, a także subiektywnym odbiorem każdego widza. Zapraszamy spektakle stworzone w różnych miejscach świata w bardzo trudnym czasie wielu zmian spowodowanych pandemią. To czas, w którym z wszystkich dziedzin sztuki najbardziej ucierpiał teatr, w swojej naturze doświadczalny wspólnotowo. Dodatkowo od kilku miesięcy doznajemy teatru wojny tuż za naszą granicą, wojny i okrutnej i bohaterskiej, wywołującej wiele emocji, niosącej ładunek nowych znaczeń dla każdego pokolenia, wyznaczającej i przekraczającej nasze granice człowieczeństwa, bohaterstwa i ofiarności. Tylko Szekspir potrafił opisać to co mogłoby wydać się nam, za Adorno, niemożliwym do opisania – że teraz, po doświadczeniach ostatniej wojny, nie da się użyć słów, by oddać brutalność teraźniejszości.  Jednak, mimo tych strat, mimo nieszczęść, mamy prawo wspólnie przeżywać, a właściwie bezwzględnie potrzebujemy doświadczać wspólnie tego festiwalu, gdyż znów widzimy jak teatr przybliża, objaśnia, dekonstruuje te wszystkie historie, które czynią Szekspira „naszym Współczesnym”. Nic nie zastąpi wspólnotowego przeżywania i współtworzenia teatru i nic nie zastąpi wspólnotowego odbierania spektaklu teatralnego jako widz – wśród innych, obcych, ale wybuchających śmiechem w tym samym momencie lub zawieszających oddech z zachwytu lub smutku.

ZŁOTY YORICK

Wierni fani festiwalu czekają co roku na możliwość zobaczenia najlepszych polskich szekspirowskich produkcji sezonu. Ich wybór, po raz kolejny, powierzono Łukaszowi Drewniakowi, krytykowi teatralnemu, który spośród wszystkich premierowych propozycji poświęconych twórczości Williama Szekspira wybrał aż pięć najlepszych. Jedna z nich zdobędzie Złotego Yoricka i 40 tys. zł, co jest nowością do lat ubiegłych, gdy Złoty Yorick był wyłącznie honorową statuetką.

Złoty Yorick to także próba uchwycenia na gorąco wszystkich istotnych zmian dokonujących się w polskim czytaniu Szekspira. Wielkim walorem tegorocznych polskich inscenizacji szekspirowskich była ich różnorodność gatunkowa: utwory Stratfordczyka przekładano na język tańca i technologię virtual reality, wypełniano je wszechobecnym żywiołem muzycznym. Charakterystyczny był wzrost znaczenia szekspirowskich komedii, wynikający z potrzeby śmiechu i doznania absurdu, chęci odreagowania ponurej rzeczywistości wojennej i popandemicznej  – mówi Łukasz Drewniak.

DWA NURTY SZEKSPIROFF

Konkursową formułę będzie miał także rozwijający się dynamicznie podczas ostatnich edycji nurt SzekspirOFF. Jego celem jest zaproszenie do współpracy artystów i zespoły pozainstytucjonalne, dla których punktem wyjścia w projektach jest twórczość Szekspira. Kuratorką nurtu jest Katarzyna Knychalska, założycielka i prezeska Fundacji Teatr Nie-Taki we Wrocławiu oraz wydawczyni i redaktorka naczelna portalu teatralny.pl.

Od trzech lat formuła SzekspirOff rozwija się dynamicznie. I tym razem prezentowane będą dwa nurty walczące o jedną nagrodę – statuetkę SzekspirOFF. Ideą pierwszego z nich – SzekspirOFF Produkcje – jest wyłonienie trzech najciekawszych projektów inspirowanych twórczością Szekspira i wsparcie każdego finalistów sumą 20 tysięcy zł na produkcje spektaklu (w latach ubiegłych kwota dofinansowania wynosiła po 10.000 zł), które zaprezentowane zostaną podczas Festiwalu. Z kolei SzekspirOFF Prezentacje ma na celu pokazanie co najmniej trzech najciekawszych, gotowych wydarzeń artystycznych opartych na twórczości Szekspira, zaproszonych na festiwal przez kuratorkę.

Najbardziej cieszę się, że Festiwal wspiera finansowo i logistycznie nowe produkcje niezależne. Jest to wciąż bardzo rzadka forma wsparcia dla środowiska offowego, a jednocześnie przynosi wymierne korzyści dla rozwoju obiegu dzieł szekspirowskich w Polsce, co jest przecież jedną z głównych misji Teatru Szekspirowskiego – mówi Katarzyna Knychalska, kuratorka konkursu. 

Organizatorzy Festiwalu zdecydowali, że spektakle biorące udział zarówno w konkursie o Złotego Yoricka, jak i oba nurty SzekspirOFF oceniane będą przez jedno międzynarodowe jury – bez podziału na dwa osobne gremia.

Zależało nam na tym, aby nie różnicować spektakli nurtu głównego i nurtu off. Chcieliśmy aby nasze jury miało pełne spectrum tego co dzieje się w polskim teatrze, jeśli chodzi o interpretacje sztuk Szekspira – zarówno w tym instytucjonalnym i tym poza formalnym obiegiem kultury – dodaje Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.

NOWY YORICK

Ogłoszony przez organizatorów festiwalu konkurs o Nowego Yoricka ma na celu zainspirowanie kolejnej generacji twórców do czytania i inscenizowania dzieł Stratfordczyka, do poszukiwania w jego twórczości odpowiedzi na współczesne problemy i testowania z jej pomocą nowych form teatralnych. W projekcie biorą udział trzy polskie teatry: Teatr Wybrzeże z Gdańska,  Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy oraz Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera z Warszawy. Konkurs skierowany jest do studentów III, IV, V roku wydziałów reżyserii dramatu akademii i szkół teatralnych w Polsce, a także reżyserów, którzy mają na swoim koncie nie więcej niż trzy realizacje teatralne i zachęca do adaptacji mniej znanych dzieł Szekspira.

Konkurs niestety nie zostanie rozstrzygnięty w tej edycji festiwalu.

W związku z niewystarczającą liczbą nadesłanych na konkurs propozycji reżyserskich (cztery) partnerzy projektu nie byli w stanie przeprowadzić procedury konkursowej wybierając trzy najlepsze adaptacje, dlatego  postanowili przesunąć wyłonienie trzech finałowych prac na przyszły sezon, uwzględniając te nadesłane w tym roku, lub dając ich autorom możliwość ponownego przystąpienia do konkursu. Dodatkowo autorzy nadesłanych w tym roku prac dostaną bezpłatne karnety na wszystkie wydarzenia festiwalowe.

Chcemy także w porozumieniu z uczelniami teatralnymi, krakowską AST i warszawską AT wdrożyć program Shakespeare – Master Class, czyli cykl wykładów i zajęć praktycznych dla młodych reżyserów prowadzonych przez autorytety teatralne i uniwersyteckie. Oczekujemy, że pokłosiem tych działań i wydłużonego okresu składnia prac konkursowych będzie satysfakcjonująca nas liczba zgłoszeń do konkursu Nowego Yoricka, którego rozstrzygnięcie planujemy na 30 kwietnia 2023 ­– dodaje Agata Grenda.

 

MIĘDZYNARODOWE JURY

W składzie międzynarodowego jury podczas konkursów 26. Festiwalu Szekspirowskiego zobaczymy: Jacka Kopcińskiego, krytyka teatralnego, historyka literatury, Anetę Szyłak, kuratorkę i krytyczkę sztuki, Johna Stanisci, amerykańskiego aktora, autora sztuk i nagradzanego ilustratora, Tamarę Trunovą, ukraińską reżyserkę teatralną, dyrektorkę Kijowskiego Akademickiego Teatru Dramatu i Komedii na Lewym Brzegu Dniepru oraz Gianinę Carbunariu, rumuńską dramatopisarkę i reżyserkę teatralną.

 

Agata Grenda, dyrektorka Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego: To pierwszy międzynarodowy Festiwal Szekspirowski w naszym teatrze pod moją dyrekcją. Zastąpienie prof. Limona w roli dyrektora festiwalu wydaje się bardzo trudne, dlatego musiałam znaleźć własny pomysł na to wydarzenie. Pragnę więc czerpać z niezmierzonego źródła inspiracji, które po sobie zostawił mój poprzednik, ale też proponuję nowe rozwiązania i poszerzenie festiwalowej formuły, w tym o międzynarodowe jury. Żyjemy w tak dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, że jesteśmy w stanie jedynie zadawać pytania, tak jak w festiwalowym motcie, bo udzielane odpowiedzi, wygłaszane sądy i racje ulegają ciągłym przekształceniom. Odwołując się do tytułu książki prof. Limona chcemy, wskazać na szczególną rolę teatru, opisującego na bieżąco ten chaotyczny świat, który dryfuje pomiędzy niebem, a sceną. Co będzie po burzy? I czym ona jest? Jeżeli życie jest teatrem, to właśnie dzisiaj potrzebujemy kilku wybitnych reżyserów. To czas bohaterów, którzy przeprowadzą nas przez te dziejowe zawirowania. Rolą teatru jest też jednak dawać radość i śmiech. One pozwalają nam zachować człowieczeństwo, dają nadzieję i wiarę w to, że po burzy wyjdzie słońce. O tym jest tegoroczny festiwal.